Het hele jaar feesten
Jaarfeesten,  Vrijeschool

Waarom vieren we het hele jaar feesten?

Het hele jaar is gevuld met feesten. Kleine feesten, grote feesten, bekende feesten, onbekende feesten en feesten met verschillende culturele achtergronden. Vrijescholen staan erom bekend de jaarfeesten uitbundig te vieren. Soms vragen mensen zich af op dat zweverig of sektarisch is, anderen vragen zich af waarom juist christelijke feesten veel aandacht krijgen. In dit artikel lees je hier alles over. Je leest over ademhalen, over de verbondenheid met de natuur en over hoe jij keuzes kan maken in jaarfeestengebonden tradities voor het gezin, zonder te verdrinken in het rijkelijke aanbod.

Ademhalen

De jaargetijdenEen van de belangrijkste thema’s binnen de antroposofie - in de vrijeschool, in de opvoeding van onze kinderen en in ons mensen - is de ademhaling. De ademhaling is spanning en ontspanning. Een eindeloos doorgaand ritme van sympathie en antipathie, van naar buiten en naar binnen gaan, van actie naar rust. Het ritme vind je in onze letterlijke ademhaling, maar ook in onze hartslag, in ons slapen en waken en in de activiteiten die we door de dag heen doen.

En niet alleen wij mensen hebben deze ademhaling, ook onze aarde heeft een ademhaling. De ademhaling van de dag en de nacht, van eb en vloed, maar ook in het jaarritme is de ademhaling, op ons stukje van de aarde, heel zichtbaar in de seizoenen die komen en gaan. In de herfst ademen we langzaam in, wat zijn hoogtepunt vindt in de winter. Daarna ademen we uit in de lente met het hoogte punt van ontspannenheid en uitbundigheid in de zomer.

De belangrijke jaarfeesten die we willen vieren, verbinden ons aan de seizoenen die ons mensen binden aan de ademhaling van de aarde. De feesten die daarbij graag gevierd worden zijn: Michaël, Kerst, Pasen en Sint-Jan. Feesten die door onze, voornamelijk nog christelijke cultuur gebaseerd zijn op christelijke feestdagen, maar die van oorsprong vooral teruggaan naar dat wat de ademende natuur ons laat zien en geeft.

Lees hier: Zijn vrijescholen religieus?

Waarom vieren we jaarfeesten?

Jaarfeesten zijn de vreugdevolle momenten van betekenis in het jaar, waarop we als mens kunnen uitademen in het jaar. Feesten zijn noodzakelijk, want een jaar zonder bijzondere dagen zou onleefbaar zijn en deprimerend saai. Even niet hard werken is soms hard nodig. Gewoon genieten van feesten - feesten die ons mensen telkens weer met elkaar, met onze cultuur en de natuur verbinden. Jaarfeesten geven kinderen een ritmisch houvast gedurende het jaar. Het zijn vrolijke lichtpuntjes om je elke keer weer op te verheugen. Ieder feest heeft een eigen, bijzondere betekenis en karakter, die iets in onszelf en in de gemeenschap in beweging kan zetten.

1000 feesten

Tegenwoordig is er een aanbod van 1000 feesten en nog eens 1000 verschillende tradities die om aandacht schreeuwen. Misschien is het bij de jaarfeesten wel een van de mooiste bewijzen dat er niet zoiets zou moeten bestaan als een Waldorfdoctrine. Want is het logisch dat we in alle uithoeken van de wereld op vrijescholen in maart de terugkomst van het licht vieren? Voordat je gewoon iets doet omdat het zo 'hoort', kan je jezelf afvragen waarom je de dingen doet zoals je die doet? Vieren we uit gewoonte? Vieren we feesten omdat we het leuk vinden? Passen de tradities in jouw gezin en past het feest bij de ademhaling van de plek waar jij op aarde leeft?

Inclusiviteit

InclusiviteitOmdat bij het Michaëlsfeest in de westelijke traditie het normaal is dat we moedig tegen de draak vechten, wil dat nog niet zeggen dat we onze moed overal op de wereld op 29 september op deze manier moeten tonen. In China is de draak heilig en dient helemaal niet bevochten te worden. Er bestaan vast verhalen en legenden over moed die juist op die plek op de wereld beter passen. Je zou er ook eens over na kunnen denken waarom we de lichtfeesten en kerstmis overal op de wereld in december vieren. Je steekt kaarsen aan omdat het in de natuur donker wordt. Goed bekeken zou je dus op 21 december eigenlijk beter een zon/zomerfeest kunnen vieren op het zuidelijk halfrond.

Het is een combinatie van de erfenis van de christelijke wetten die zich over de wereld hebben verspreid en de plaats hebben ingenomen van de traditionele natuurreligieuze feesten en anderzijds de gewoonten die vanuit de West-Europese vrijeschooltraditie zijn geadapteerd in antroposofische instellingen over de hele wereld. Met het oog op inclusiviteit en het respect voor de tradities van de verschillende (oorspronkelijke) culturele gemeenschappen een interessant punt om over na te denken.

Keuzes maken

Maar hoe ga je nu aan de slag als je graag meer jaarfeesttradities in je familie wenst? Of hoe ga je er mee om als al die jaarfeesten alleen maar als druk aanvoelen? Mijn raad is om terug te gaan naar de basis. Niets moet hè! Je kan bij wijze van spreken alles schrappen en een nieuw begin maken. En een mooi begin is om vier ijkpunten te maken in het jaar, verbonden aan de seizoenen. Kerst en Pasen zitten bij de meesten zo diep verankerd dat die waarschijnlijk mogen blijven als feesten voor midwinter en de lente. Daar kan je nog een zomer en herfstfeest bij zoeken die je gelukkig maken. Feesten gaat over samenzijn. Door samen te eten en samen de natuur in te gaan, heb je al een perfect feest.

Wil je dat nog aanvullen, dan kan je kijken naar de kern van het feest. In de herfst kan dat de oogst zijn - ga appels oogsten en appelmoes maken. In de winter steek je kaarsen aan, in de lente plant je zaadjes voor het nieuwe leven en in de zomer stook je een vuurtje en bind je een bloemenkrans in het haar. Een seizoenstafel maken - ook als je alleen begint met de vier seizoenen - is een feestelijke activiteit. Knutsel iets samen, bak of kook iets lekkers en lees een verhaal dat past bij de tijd van het jaar. Doe dat wat je makkelijk afgaat en een nieuwe familietraditie is geboren!

Welke jaarfeesten?

Jaarfeesten seizoenenOp mijn website vind je alle jaarfeesten die doorgaans op Nederlandse vrijescholen worden gevierd. Ik hoop deze verzameling uit te breiden met de belangrijkste feesten van over de hele wereld. HIER vind je een fijn overzichtje met alle feesten met datum en een korte beschrijving. Klik op het plusje en je vindt een lijstje met linkjes naar artikelen van de verschillende feesten. De verschillende kleuren wijzen naar de seizoenen.

Boekentips voor door het jaar heen

Er zijn prachtige boeken geschreven over de achtergronden van de feesten. Er zijn boeken van Rudolf Steiner met zijn visie op de jaarfeesten, maar ook boeken die fijne achtergrondinformatie geven of praktische tips voor fijne en eenvoudige familietradities. Het ene boek is wat meer diepgaand, terwijl het andere meer leest als een tijdschrift.
Dan zijn er natuurlijk ook nog de mooie boeken die we graag bij de jaarfeesten aan de kinderen voorlezen. Alle tips verzamelde ik in DIT blog.

Leestip: Verhalen en boeken bij jaarfeesten en bijzondere gelegenheden.

Familietradities

Sint MaartenPersoonlijk hou ik van feestjes - ik dans graag op de tafel, maar vier ook graag betekenisvolle jaarfeesten met mijn familie, vrienden of op school. Sommige feesten zijn daarbij uitbundig en groots, andere sfeervol en klein. Wij zijn niet kerkelijk, maar gebruiken onze Europees christelijke en heidense oorsprong als basis voor een feestelijk ritme in het jaar. Wat mij betreft mogen zich daaronder, uit de huidige culturele mix waarin wij leven, ook andere feestimpulsen vermengen.

Daarbij vind ik het een sport om te onderzoeken wat de achtergrond van een feest is, waarom we bepaalde tradities hebben en waar bepaalde symbolen naar verwijzen. Door dat zo gedetailleerd op te schrijven in mijn jaarfeestenartikelen klinkt dat voor sommige mensen die niet met die feesten zijn opgegroeid soms extreem heilig of zelfs sektarisch. Dat is wel grappig, want bij de mainstream feesten doet iedereen net zo hard mee. Hang jij ook kerstballen in de kerstboom? Wist je dat die o.a. symbool staan voor de appels uit de paradijselijke boom van Adam en Eva?

Leven

Feesten is leven. De ademhaling van de aarde is net zo belangrijk als mijn persoonlijke ademhaling. Jaarfeesten maken voor mij de verbinding met het leven - zo word ik niet geleefd door het leven, maar leef ik het leven. Wij kiezen met onze kleine kinderen daarbij regelmatig voor een familiaire, kleine vorm zonder teveel 'bling bling'. Met dat laatste onderscheiden we ons misschien het meest van de huidige more is more trend. Niet die overdaad aan cadeautjes, maar wel mooie schatten schenken (kijk hier voor tips), samen zingen, samen koken en samen een verhaal lezen. Het is een wellicht een beetje nostalgisch - daar wij houden van!

Wat is jouw lievelingstijd of -feest in het jaar?

Laat een antwoord achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ontdek meer van Waldorf Inspiration

Abonneer je nu om meer te lezen en toegang te krijgen tot het volledige archief.

Lees verder