Islamitische jaarfeesten vrijeschool
Jaarfeesten

Ramadan en de Islamitische jaarfeesten

De jaarfeesten die op de meeste vrijescholen op de wereld worden gevierd zijn verbonden aan de christelijke feesten die wij vanuit de West-Europese cultuur hebben meegekregen. Alhoewel niet het christendom, maar de rol van Christus in de mensheidsontwikkeling een belangrijke rol speelt in de antroposofie van Rudolf Steiner; is het goed om vast te stellen dat Christus en de christelijke feesten in het leven van veel Nederlanders en op heel veel plekken van de wereld géén rol spelen.

Interculturele initiatieven van de de vrijeschool zijn op zoek naar hoe we in Nederland op een nieuwe manier de jaarfeesten kunnen vieren. Jaarfeesten waar rekening wordt gehouden met de culturele achtergrond die Nederlanders rijk zijn. 

Het gezin van Nori @vegankidontheblock viert bijvoorbeeld kerstmis en het Suikerfeest. Haar gezin is een mooi voorbeeld van zo'n culturele mix: “Ikzelf ben half Arubaans, half Joegoslavisch (islamitisch) en mijn man is half Antilliaans (Curaçao) en half Surinaams. We hebben dus een andere planning voor de feesten in het jaar en onze seizoenstafel. Ons jaarritme kent ook jaarfeesten als het suikerfeest, Keti Koti en het offerfeest. Onze jaartafel is een afspiegeling van onze culturen, onze religies en van de seizoenen.

In een reeks artikelen zal Nori de in Nederland meest gevierde jaarfeesten die op mijn blog te vinden zijn aanvullen met jaarfeesten van de interculturele Waldorfbeweging. In dit artikel komt een verzameling van islamitische jaarfeesten. Online zijn nu de ramadan en het suikerfeest. Later volgen andere feesten.

Leestips:
Intercultureel Waldorfonderwijs
Zijn vrijescholen religieus?

Islamitische kalender

De islamitische kalender is anders dan de christelijke jaartelling die wij in Nederland kennen. Waar de christelijke jaartelling begint in het jaar van de geboorte van Christus, zo begint de islamitische jaartelling met de verhuizing van Mohammed van Mekka naar de stad Medina (op 16 juli 622 n. Chr.). Waar de christelijke jaartelling verbonden is aan een zonnejaar van 365 dagen; is de islamitische jaartelling verbonden aan de maan. De maanden van het jaar volgen de maanstanden - elke nieuwe maand begint bij de geboorte van een nieuwe maan. De 12 maanmaanden van een moslimjaar zijn afwisselend 29 en 30 dagen van in het totaal 354 dagen voor een heel jaar (11 dagen korter dan het christelijke jaar).

"Hij is het die de zon gemaakt heeft als verlichting en de maan als een licht en die ervoor standen heeft verordend opdat jullie het aantal van de jaren en berekening weten."
Soerat Joenoes, Koran 10:5

De maanden van het jaar heten: Moeharram, Safar, Rabi'al-Awwal, Rabi'ath-Thani, Djoemada l-Oelaa, Djoemada l-akhira, Radjab, Sja'baan, Ramadan, Sjawwaal, Dhoe l-Qada en Dhoe l-Hidjdja. Door de verschuiving van de maanden in het zonnejaar vallen de jaarfeesten elk jaar 11 dagen vroeger.

Ramadan en het suikerfeest

De geboorte van de nieuwe maan, het moment wanneer er een heel dun streepje van de maan - het symbolische maansikkeltje - te zien is, luidt het begin van de Ramadan in. De vastenmaand voor moslims.

Knutselen Ramadan Islamitisch WaldorfIn 2022 begon de ramadan op 2 april. Tijdens de ramadan staat naar binnen keren en je relatie met Allah centraal. Moslims vasten van zonsopgang tot zonsondergang. Gedurende deze uren van de dag eten ze niet, drinken ze niet, schelden ze niet, zijn ze niet intiem met elkaar en verrichten ze extra goede daden.

De 27e nacht van de Ramadan is een bijzondere dag en heet Leylat al Qadr. Vrij vertaalt: de meest waardevolle nacht. Op deze nacht bracht engel Jibrail (Gabriël) de eerste openbaring van de Koran over aan de profeet Mohammed (vrede zij met hem). In de Koran staat hierover het volgende:

"Waarlijk! Wij hebben hem (de Koran) neer gezonden in de Waardevolle Nacht. En wat doet jou weten wat de Waardevolle Nacht is? De Waardevolle Nacht is beter dan duizend maanden. De Engelen en de Geest (Jibrail) daalden in haar neer met Allah’s toestemming, voor elke beschikking. Vrede heerst in deze nacht, tot aan de ochtendschemering." - Soera 97. Al Qadr

In deze nacht is het traditie om de gehele nacht wakker te blijven, de Koran (voor) te lezen of te luisteren en extra veel te bidden.

Eid al Fitr

Wanneer de volgende nieuwe maan zichtbaar is, is de ramadan afgelopen. Dan vieren we Eid al Fitr, in Nederland beter bekend als het Suikerfeest. Eid al Fitr betekent letterlijk 'feest van het breken' waarbij breken staat voor het verbreken van de vastenperiode. De feestdag duurt 3 dagen en staat in teken van evalueren van de vastenmaand. Wanneer had je het zwaar? Wat zijn je belangrijkste lessen? Wat heeft deze Ramadan je opgeleverd? In Nederland gebruiken we vaak de term Suikerfeest. Dit laat ten onrechte lijken alsof dit feest gaat om het eten. Het gaat vooral om het samen zijn en Allah danken voor alle zegeningen die Hij heeft gegeven. Eid al Fitr kent vele tradities.

Symbolen en tradities

Interculturele WaldorfschoolDe dag begint met een moskeebezoek. Het is er dan vaak zo druk dat er in de buitenlucht plaats wordt gemaakt voor extra plek om te bidden. Daarna volgt een uitgebreid ontbijt. Vaak worden buren, collega's of vrienden (ook die niet moslim zijn) uitgenodigd. Delen en gastvrijheid is tijdens Eid al Fitr extra belangrijk. Er worden cadeautjes uitgedeeld en aalmoezen gegeven. Soms laten vrouwen een aantal dagen voor Eid hun handen beschilderen met henna. De patronen zijn een prachtige versiering die ruim een week na het zetten nog steeds zichtbaar is.

De maansikkel is een veelgebruikt symbool voor de Ramadan. Dit symbool zie je ook terug op veel vlaggen van islamitische landen, zoals Turkije, de Malediven en Maleisië. Een belangrijke traditie tijdens de Ramadan is het verbreken van het vasten met dadels. Van heinde en verre komen de grootste en sappigste dadels naar Nederland. Deze zijn altijd binnen no-time uitverkocht.

Dadels hebben belangrijke voedingswaarden en helpen je honger meteen te stillen. De profeet Mohammed verbrak zijn vasten altijd met dadels. Gezamenlijk koken en eten zijn ook vaste prik. Iedereen maakt een favoriet gerecht waarbij er bijzonder wordt gelet op het voorkomen van verspilling. Volle broodtrommels gaan dus ook weer mee naar huis om de rest van de nacht door te komen.

Als je de naam van een profeet uitspreekt is het in de islam altijd de gewoonte hem vrede toe te wensen. Daarom zeggen of denken moslims altijd na het uitspreken van de naam Mohammed: "Vrede zij met hem." of "Alayhi as-salam."

Ramadan op de jaartafel

Ramadan op de jaartafelRamadan wordt geassocieerd met de kleur paars. Dit komt waarschijnlijk omdat de lucht vaak paarsig kleurt wanneer de zon net onder is; hét moment dat het vasten wordt verbroken. Het is mooi om je jaartafel te bedekken met een mooie, paarskleurige, zijden doek en de jonge maansikkel terug te laten komen. Een kiemend plantje op de jaartafel kan natuurlijk niet missen als symbool voor groei. Het opvolgen van de vaste gebedstijden is tijdens de ramadan erg belangrijk. Het islamitisch gebed bestaat uit verschillende bewegingen. Er zijn tegenwoordig gelukkig typische antroposofische wolkunstwerkjes waar biddende dames worden uitgebeeld; deze passen natuurlijk op de jaartafel. De dadels waarmee het vasten wordt verbroken hebben ook een prominente plek. De kleintjes (die uiteraard niet mee vasten) kunnen daar de hele dag van pakken.

Boekentips

Islamitische jaarfeesten1. Kinderen van Adam van Petra van Helden
2. De 25 profeten in de Koran. Verhalen-, kunst- en doeboek.
3. Under the Ramadan moon van Sylvia Whitman
4. Aicha en Fiënne vieren Suikerfeest van Zakia Charbouch
5. Onze maan! van Jung Chang-Hoon

Meer lezen?

Voor alle andere jaarfeesten klik hier.
Wil je meer lezen over hoe je een jaartafel kan maken, kijk hier.
Bij Waldorf Inspiration vind je meer inspiratie voor de jaarfeesten. Kijk op Facebook, YouTubePinterest of Instagram.
Mijn liedjes vind je op het YouTube kanaal: www.youtube.com/waldorfinspiration

Eén reactie

  • Esther

    Wat mooi dat je hier ook aandacht aan besteed. Ik ben heel erg antroposofie/vrije school-nieuwsgierig/geïnteresseerd en wil daar ook graag stukjes van meenemen naar ons huis. Wij hebben ook een gemengd huishouden; mijn man is Turks/Islamitisch en wij willen ook aandacht besteden aan de Islamitische feesten. Mooi om te lezen dat er ontwikkeling binnen vrije scholen is om hier meer aandacht aan te besteden; het is namelijk steeds aanweziger in onze sociale realiteit en fijn als iedereen daar een stukje kennis/beleving van meekrijgt denk ik.

Laat een antwoord achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ontdek meer van Waldorf Inspiration

Abonneer je nu om meer te lezen en toegang te krijgen tot het volledige archief.

Lees verder