Seizoenstafel / jaartafel voor beginners

Zet jij met kerst een kerstboom neer om een gezellige kerstsfeer in huis te halen? Hou jij van een mooi gedekte paastafel met paastakken? Wij wel! We doen dat alleen niet uitzonderlijk met kerst of pasen. Wij hebben een klein plekje in huis waar het altijd feest is, namelijk op de jaartafel. Meer uitleg nodig? Lees verder!

Kijktip: Kijk hier mijn verzameling filmjes waar ik laat zien hoe ik onze seizoenstafel maak.
Leestip: Al mijn boekentips voor de jaartafel en het jaar rond.

Een jaartafel, wat is dat überhaupt?

Met een jaartafel (of seizoenstafel) creëren we een mooi decoratief plekje, waar de seizoenen en de jaarfeesten in beeld worden gebracht. Het is een beeld van onze innerlijke verbinding met de jaargetijden, de processen in de natuur en de daarbij horende feesten.
Een jaartafel maak je op een plekje waar het goed gezien kan worden. Het hoeft geen hele tafel te zijn, het kan ook een stukje tafel zijn of een plank, of een plekje in een open kast of bijvoorbeeld op de vensterbank.

Waarom zou ik een jaartafel maken?

In oorsprong is de jaartafel vooral gedacht voor kleine kinderen. Maar ouderen of mensen met een beperking hebben er net zo veel baat bij. Geen van die drie categorieën in huis? Geen probleem, voor alle anderen is het stiekem net zo’n feestje om in huis te hebben!

Kinderen hebben nog geen grip op de tijd. Een jaartafel helpt hen om zich met de loop van het jaar, de natuur en met de jaarfeesten te verbinden. Kinderen leren het jaarritme begrijpen. Het biedt houvast, schept verwachting en iets om je over te verheugen.

Bijkomend voordeel is de vreugde en bewonderende fantasie die ontstaat bij het creëren van een jaartafel. Wat is het een heerlijk feest om samen de mooiste kastanjes in het bos te zoeken, wat is het fijn om in stilte voor de tafel te staan en te fantaseren over het leven van de kaboutertjes en wat maakt zo’n jaartafel het huis sfeervol.

Hoe maak ik een jaartafel?

De jaartafel maken we mooi door er bijvoorbeeld eerst gekleurde doeken in te leggen die passen bij de kleuren van het jaargetijde of het jaarfeest. Extra mooi is het om aan de achterkant een soort hemeltje te maken.

Wat er op de jaartafel neergezet kan worden is vrij. Denk aan stenen, een mooie kaart, een opengeslagen boek, een transparant op het raam, een plantje, een bosje bloemen, mos, een tak, een boomstam of stukje schors. Verder is het natuurlijk mooi om passende figuurtjes neer te zetten, zoals een haasje bij Pasen of een Koning Winter in de winter. Belangrijk uitgangspunt is dat - alles kan en niets moet - !

Omdat de verbinding met de natuur steeds verder van ons af ligt, is de neiging groot een soort altaar te creëren met 'vrijeschoolkitsch'. Eigenlijk geldt het principe - less is more - en zou het bijna al genoeg zijn om te werken met de kracht van de kleuren van mooie gekleurde stof.
Het is dus goed om je ervan bewust te zijn dat veel details niet hoeven. Voor kleine kinderen is het beeld van een kabouter bijvoorbeeld heel anders dan de gedetailleerde kabouter die wij voor ogen hebben. Het is prettig als die fantasierijke vrijheid bij de jaartafel mag bestaan.

Jaartafelinspiratie per maand

De jaartafel verandert ongeveer 1x per maand. Hieronder een overzichtje met steekwoorden hoe je een jaartafel kan vormgeven.

Januari: Driekoningen
Donkerblauwe achtergrond. Met het kerstfeest nog vers in de herinnering (zie december), zijn de driekoningen op weg naar de stal en komen aan op 6 januari. Daarna vluchten Josef en Maria in de ene richting en vertrekken de koningen in de andere richting.

Februari: Wintertijd
Witte (met lichtblauwe) achtergrond. Koning Winter, kinderen op sleetjes en schaatsen. Sneeuwpop, een spiegel als meertje en sneeuwvlokken.

Maart: Voorjaarsbegin
Bruine met groene achtergrond. Moeder Aarde met wortelkindjes, kleine ontkiemende plantjes.

April: Paastijd
Lichtgroene achtergrond. Mooie takkenbos en elke dag een ei extra in de takken. Jonge dieren, haasje, kippen en lentefee

Mei: Hemelvaart en Pinkstertijd
Lichtgroene achtergrond. Tussen Hemelvaart en Pinksteren elke dag een gouden ei erbij in de takken. Op Pinksteren alle eieren weg en daarvoor in de plaats witte duifjes. Plantjes en diertjes. Dansende kinderen om een meiboom.

Juni: Zomer- en Sint Janstijd
Groene achtergrond met eventueel kleuraccenten. Bloemenkinderen, een bos bloemen, vlinders, bijenkorf en bijtjes. Een witte lelie en een rode roos voor Sint-Jan.

Juli & augustus: Zomertijd
Gele achtergrond. Strand, zand, schelpen, bootjes, vuurtoren, bloemen.

September: Oogsttijd
Donkergele achtergrond. Zonnebloem, molen, graan, appels, peren, mais, etc

Oktober: Michaëlstijd en oogstfeest
Rode achtergrond. Zwaard, draak, weegschaal, pompoenen, herfstschatten uit de natuur, vliegertje.

November: Herfst, Sint Maarten en Sinterklaastijd
Bruin, rode achtergrond. Herfstschatten uit het bos, kabouters, egels, eekhoorntjes, lantarentjes voor Sint-Maarten en vanaf de intocht een Sinterklaas met pietjes en/of cadeautjes.

December: Advents- en Kersttijd
Donkerblauwe achtergrond. Eerste advent alleen de stal en stenen, tweede advent iets uit de plantenwereld, derde advent schapen en de os en vierde advent herders.

Vanaf de eerste advent lopen Maria en Josef met het ezeltje samen stap voor stap naar de stal. Met kerst zijn ze in de stal en is het kindje geboren en staan de herders om de kribbe. In de hemel zijn eventueel engelen en gouden sterren.

Kijk- of speeltafel?

Hoe nu om te gaan met zo'n mooie tafel in huis? Sommige ouders vinden het fijn als kinderen met de jaartafel mogen spelen. Bij ons thuis is de jaartafel geen speelplekje, maar een kijkplekje. Dat heeft vijf redenen.

1. Terughouding

Ik vind het belangrijk dat mijn kinderen en zekere mate van terughouding leren. We leven in een tijd waarin de tendens is dat ouders eerder de kinderen volgen, dan zoals vroeger de kinderen de ouders. Kinderen voelen zich heel vrij, maar binnen die vrijheid vind ik het van belang dat kinderen leren dat er dingen zijn waar je niet meteen naar toe rent en alles aanraakt. Als kinderen leren dat je soms ook even tot stilstand mag komen en echt mag kijken en luisteren, dan leren kinderen terughouding. Die terughouding is prettig voor kinderen om even bij zichzelf te komen, maar ook voor bezoekjes aan bijvoorbeeld vrienden, winkels en musea.

2. Dromen

Het mogen kijken naar een jaartafel geeft kinderen de gelegenheid een beetje weg te dromen. Dat is echt anders dan als je er direct mee aan de slag gaat.

3. Kwetsbaar

Veel jaartafelfiguren zijn zeer kwetsbaar, die zijn niet gemaakt om mee te spelen.

4. Er is al genoeg speelgoed

We hebben zoveel speelgoed voor de kinderen, dat het niet nodig is dat ze ook nog met de jaartafel spelen. Bij het verzamelen van schatten voor de jaartafel is nog genoeg over om ook te gebruiken voor fantasievol spel.

5. Opgeruimd

Ik vind het daarnaast fijn als tenminste 1 plek in huis niet rommelig wordt, ik weet niet of ik zo goed georganiseerd zou zijn om het elke dag weer op te ruimen .

Het is in ons gezin duidelijk dat je er in principe niet aan mag komen. Omdat het voor mijn kleuters zo vanzelfsprekend is, komt mijn dreumes er ook niet aan en anders helpen zij hem daaraan herinneren. Mocht je nou kinderen hebben die altijd alles willen aanraken en je wil dat niet, dan kan je ook een jaartak overwegen. Je hangt dan een mooie tak ergens in huis op waaraan je details vastmaakt. Vliegertjes in de herfst, vlinder in de lente, enz..

Aan de slag, maar nog meer ideeën nodig?

Heb je zin om aan de slag te gaan maar heb je nog wat beeldmateriaal nodig? Volg Waldorf Inspiration op Facebook of Instagram voor jaartafelinspiratie. Informatie en inspiratie over de jaarfeesten krijg je ook door het volgen van dit blog en de artikelen te lezen over de jaarfeesten.

En denk eraan: alles kan en niets moet! Wie zin heeft om mij iets van jullie resultaten te laten zien; ik houd me aanbevolen! Je kan me op Instagram taggen, daar deel ik de mooiste foto's via mijn account.

Veel plezier!