Maria Lichtmis
Jaarfeesten,  Winterfeesten

Maria Lichtmis en de terugkeer van het licht

Voor de één is Maria Lichtmis een katholieke feestdag, voor de ander het meer een Moeder Aardefeest. Weer een ander viert sneeuwklokjesdag of het van oorsprong Keltische Imbolc. Maar wat deze feesten met elkaar gemeen hebben is dat het een reinigingsdag is ter ere van de oermoeder. Een dag waarop we afscheid nemen van de donkere tijd, waarop we het kaarslicht naar de aarde terugbrengen en met pannenkoeken het begin vieren van de langzaam weer lichter wordende aarde.

Laat je deze blog HIER voorlezen (voor meer inspiratie wel nog even naar beneden scrollen).

Tip: Aanmelden voor het Innerlijke Lenteschoonmaak inspiratieprogramma kan HIER!

Zuiveringsfeest

Maria Lichtmis vieren we op 2 februari en hoewel het tegenwoordig vooral als een katholieke feestdag bekent staat, gaat de traditie van dit bijzondere lichtfeest veel verder terug. Het waren al de heidenen die rond deze tijd van het jaar de wedergeboorte van het licht vierden (ook wel bekent als Imbolc). Het was een zuiveringsfeest ter ere van de overgang van de winter naar de lente; het begin van het nieuwe jaar. Imbolc is één van de belangrijke festivals uit de Keltische kalender. Het is het moment waarop de aarde het zaad kan ontvangen en deze periode wordt traditioneel in verband gebracht met de zoogtijd van de ooien, die spoedig daarna gaan lammeren. De naam Imbolc verwijst hier dan ook naar. In het Iers betekent Imbolc immers 'in de buik' en verwijst dus naar de drachtige ooien.

Februari was voor eeuwen de laatste maand van het jaar, men zegt dat 'Februa' in het latijn zuivering betekent. Februari heet ook wel de sprokkelmaand, omdat de bomen hun laatste dorre takjes laten vallen voordat de eerste knoppen weer openbarsten. De aarde zuivert zichzelf en wij mensen maken ons ook klaar voor een nieuw zonnejaar. Het is de tijd van het vasten, diëten of sapkuren en we schrobben nog eens, met de bekende voorjaarspoets, het hele huis schoon.

In februari laat de natuur in Nederland zich vaak pas van haar winterse kant zien. Het winterse wit doet dan ook graag denken aan een reine aarde en een ongeschreven blad, waar iets prachtig nieuws kan ontstaan.

Presentatie aan de heerChristelijke tradities

Het zijn heidense tradities waarbij Moeder Aarde of vruchtbaarheidsgodinnen zoals Brigid, Ceres, Freia en Demeter werden vereerd. Dat was een doorn in het oog van de kerk en daardoor werden al deze tradities verboden. Omdat het onmogelijk bleek de diepgewortelde heidense gewoontes geheel uit te wissen, legde de Paus 2 februari vast voor een eigen christelijk reinigingsfeest en plaatste Maria op de plaats van de oermoeder.

Joodse jongetjes werden traditioneel kort na de geboorte naar de tempel gebracht, alwaar ze werden opgedragen aan God. Moeders brachten 40 dagen na de geboorte een reinigingsoffer. Op 2 februari herdenkt men het reinigingsoffer dat Maria bracht en de Presentatie van Jezus aan de Heer. Men viert dat Christus als 'het Licht voor alle volkeren straalt'.

De naam Maria Lichtmis verwijst naar de traditie om kaarsen te wijden en een kaarsenlicht-mis speciaal gewijd aan de oermoeder te houden. Daarbij is Maria Lichtmis dus ook een vrouwenfeest waar Maria als beeld van de moeder der moeders wordt gevierd.

Het einde van de kersttijd.

Ongeveer 40 dagen voor kerst vierden we Sint-Maarten. We staken in het laatste aardegewas onze lichtjes aan en namen het licht naar binnen. De kaarsjes weerspiegelen ons innerlijke licht en ons begeleidden in de donkerste tijd van het jaar.
Nu ongeveer 40 dagen na kerst vieren we Maria Lichtmis. De tijd van de vele kaarsen in huis komt ten einde. Het licht kunnen we weer naar buiten dragen en terug geven aan de aarde, waar onder de grond de voorbereidingen worden getroffen voor een nieuwe cyclus in de natuur.

Kerst is voorbij, Maria en Jozef verdwijnen van de jaartafel. De kerstkleuren maken plaats voor het heldere blauw, Koning Winter en Moeder Aarde die onder de grond al hard aan het werk is de wortelkindjes wakker te maken. Nog één keer kijken we terug op de donkere maanden en zingen we nog van elk lichtfeest een lied.

Buiten wordt het langzaam lichter en wie goed kijkt ziet de prachtige februarihemel; een helder blauw dat alleen in deze tijd van het jaar zichtbaar is omdat de lucht nog vrij is van vliegende pollen en zaden.

Pannenkoeken Maria LichtmisPannenkoeken

Vroeger zei men: 'Op 2 februari is geen vrouwtje zo arm, of ze maakt haar pannetje warm.' Maria Lichtmis is de ideale gelegenheid pannenkoeken te eten! Het eten van ronde koeken uit meel, is als traditie overgewaaid uit Noord Europa. Men zegt dat de goudgele ronde koeken gemaakt uit de laatste restjes meel van het vorige oogstjaar, symbool staan voor de de aarde en de zon. Wie op 2 februari pannenkoekzonnetjes eet, vergroot de kans op een voorspoedig jaar.

Lichtmiskaarsjes

Om stil te staan bij het weer naar buiten brengen van het licht en teruggeven van het licht aan de aarde, is het feestelijk om gedurende de kersttijd kaarsstompjes te sparen en alle kaarsrestjes samen te smelten. Het kaarsvet kan je, met een lont, in doppen van walnoten gieten. Tijdens de vroege ochtend of bij het Maria Lichtmis ontbijt op 2 februari kan je de walnoot-boot-kaarsjes aansteken en op het water laten varen. We kijken naar de lichtende vlammetjes in het donker. Met het opkomen van de zon zie je dat het natuurlijke licht het kaarslicht doet verbleken en het licht symbolisch wordt opgenomen.

Liefde en aandacht voor de aarde

Een andere mooie traditie is om het gesmolten kaarsvet in kuiltjes in de aarde te gieten, te laten branden tot het licht bijna letterlijk in de aarde opgenomen is en kinderen met kleine belletjes rond te laten lopen om de wortelkindjes en de bolletjes onder de grond te wekken.

Door zo bewust je te verbinden met de natuur, geef je aandacht en bewustzijn aan onze aarde, die net als elk ander levend organisme liefde en zorg nodig heeft. Het is in onze levens, waar we niet meer zo dicht bij de natuur staan, goed om af en toe bewust stil te staan bij het leven dat onze lieve aarde ons biedt. Is het niet een wonder dat de natuur elk jaar opnieuw trouw, vanuit de stilte van de winter een nieuwe levenscyclus start?

Ik wens jullie een fijn lichtjes- en pannenkoekenfeest!

Walnootkaarsjes tutorial

Verhaal voor Maria Lichtmis

BakersprookjesEen mooi verhaal dat past bij het pannenkoeken eten is dit sprookje uit Rusland.

Een pannenkoek vlucht uit de plan en rolt weg. De herhalingen in het sprookjes passen goed bij de peuter en kleuterleeftijd. Om het verhaal nog wat extra sjeu te geven, heb ik een eigen liedje bedacht op de tekst van de pannenkoek. Kijk maar hieronder verder!

Klik hier voor het hele sprookje

Laat dit verhaal je HIER voorlezen

Er was eens een grootmoeder, die voor haar man een lekkere dikke pannenkoek wilde bakken. Ze haalde meel, eieren, boter, suiker en room te voorschijn en deed alles in een kom. Ze roerde en roerde, tot ze een stevig beslag had gekregen. Grootvader stopte hout in de kachel, stak het aan en zei: “Grootmoeder, de kachel is heet genoeg.” Toen goot grootmoeder het beslag in de koekepan en zette die op de kachel. De pannenkoek deed “ploep, ploep”, begon te rijzen en werd goudbruin.

Grootvader kreeg er al veel zin in en grootmoeder zei: “Deze pannenkoek wordt erg lekker, hij is bijna klaar. Ik draai hem nog even om.” Maar nadat ze dat gedaan had en de pan weer op de kachel terug wilde zetten, sprong de pannenkoek plotseling boven op de grote vork, toen op de kachelplaat en toen op de grond.

Voordat grootvader hem kon pakken rolde hij door de open deur naar buiten. Grootmoeder met de vork en grootvader met de lepel liepen er achteraan. Maar de pannenkoek was vlugger en ze konden hem niet inhalen. ‘Rollen, rollen, rollen’, deed hij, het straatje uit en het veld in.

Daar kwam een haasje aangesprongen. Dat riep: “Halt, pannenkoek! Ik wil je opeten!” “Ach, doe dat niet”, zei de pannenkoek. “Ik ken een mooi liedje, dat zal ik voor je zingen:

Room, bloem en suiker
Een ei of tien
In boter gebakken
Dat kun je wel zien
Ik liep weg van huis
Na een sprong uit de pan
Er is dan ook niemand
Die mij pakken kan
Grootmoeder riep
Grootvader liep
Wou jij het proberen
Mijn beste haas
Ik rol veel vlugger
Je bent een dwaas.”

En de dikke vette pannenkoek rolde langs de haas het bos in. Daar kwam hij de wolf tegen, die gromde: “Halt pannenkoek! Ik wil je opeten!” “Ach, doe dat niet”, zei de pannenkoek. “Ik ken een mooi liedje, dat zal ik voor je zingen:

Room, bloem en suiker
Een ei of tien
In boter gebakken
Dat kun je wel zien
Ik liep weg van huis
Na een sprong uit de pan
Er is dan ook niemand
Die mij pakken kan
Grootmoeder riep
Grootvader liep
Haas was een dwaas
Wou jij het proberen
Je moet nog veel leren.”

En de dikke vette pannenkoek rolde dieper het bos in. Toen kwam hij de beer tegen en die bromde: “Halt pannenkoek! Ik wil je opeten!” “Ach, doe dat niet”, zei de pannenkoek. “Ik ken een mooi liedje, dat zal ik voor je zingen:

Room, bloem en suiker
Een ei of tien
In boter gebakken
Dat kun je wel zien
Ik liep weg van huis
Na een sprong uit de pan
Er is dan ook niemand
Die mij pakken kan
Grootmoeder riep
Grootvader liep
Haas was een dwaas
Wolf wou het proberen
Hij moest nog veel leren
Jij kunt beter zwijgen
Want je kunt me niet krijgen.”

En de dikke vette pannenkoek rolde het bos weer uit. Net kwam de vos eraan, die riep: “Halt pannenkoek! Ik wil je opeten!” “Ach, doe dat niet”, zei de pannenkoek. “Ik ken een mooi liedje, dat zal ik voor je zingen:

Room, bloem en suiker
Een ei of tien
In boter gebakken
Dat kun je wel zien
Ik liep weg van huis
Na een sprong uit de pan
Er is dan ook niemand
Die mij pakken kan
Grootmoeder riep
Grootvader liep
Haas was een dwaas
Wolf wou het proberen
Hij moest nog veel leren
Beer zou me niet krijgen
En kon beter zwijgen
Nu wil jij het dus weten
Hoe je me op gaat eten.”

“Lieve pannenkoek”, zei de vos, “in ieder geval bedankt voor je mooie liedje. Het is echt een alleraardigst liedje, al heb ik het, jammer genoeg, omdat ik zo doof ben niet helemaal verstaan. Kom nog iets dichterbij en ga op mijn snuit zitten, dan kan ik het helemaal goed horen.”

En heus, de pannenkoek ging op de snuit van de vos zitten. Toen hij begon te zingen, zei de vos “Hap” en at de dikke, vette, bruine, verwaande, domme pannenkoek op.

En dat was het einde van de reis van de pannenkoek.

Meer inspiratie?

Voor andere jaarfeesten klik hier.
Wil je meer lezen over hoe je een jaartafel kan maken, kijk hier.
Bij Waldorf Inspiration vind je inspiratie voor de jaartafel. Kijk op Facebook, Instagram of Pinterest.

Kom neem je lichtje

Down with the rosemary and bays

Quiet do not make a sound

Niets missen?

Vul hier je email adres in, dan ontvang je een email als er een nieuw artikel op deze site verschijnt.

2 reacties

Laat een antwoord achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ontdek meer van Waldorf Inspiration

Abonneer je nu om meer te lezen en toegang te krijgen tot het volledige archief.

Lees verder