Hoe het onderwijssysteem van kinderen kan leren

We kunnen er niet meer omheen. Het valt op hoeveel kinderen opeens tijdens deze Coronafase van thuisonderwijs opbloeien. Veel ouders zien de hardwerkende leerkrachten die proberen de kinderen op de rit te houden van een niet te wijken curriculum. Ouders ontdekken de eenzijdigheid van het schoolwerk en daartegenover de leerkansen die er opeens zijn, buiten het standaard schoolse werken om.

Wat is belangrijk schoolwerk?

Reken even met mij mee? Vanaf dat je 4 bent, ga je 40 weken per jaar elke dag gemiddeld zo’n 5 uur naar school. Ja uit van 14 schooljaren, dan is dat 14 x 40 x 5 x 5 = 14000 schooluren.

14 duizend uur zit een kind van zijn kindertijd op school. Dat is heel veel tijd om heel veel te leren. Maar wat is belangrijk? Heb jij je dat wel eens afgevraagd? Wat zijn de belangrijkste lessen die kinderen in 14 duizend uur school moeten leren? Als je aan jouw schooltijd terugdenkt, wat waren de lessen die je werkelijk op weg hebben gebracht in het leven en op welke manier werd jij enthousiast om te leren?

Het valt op hoe de ontevredenheid over het huidige programma en de toetsdrift op scholen groeit, evenals de zorgen om de psychische en fysieke gezondheid van onze kinderen. Nu even alles anders is hebben we de uitgelezen kans! We moeten het onderwijssysteem eens onder de loep nemen om te voorkomen dat we een groot deel van de huidige generatie kinderen in de kou laten staan.

Wie eerlijk om zich heen durft te kijken, wie kijk naar de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek, moet vast stellen dat het niet zo goed gaat met onze kinderen als dat het eigenlijk zou kunnen gaan.
Veel te veel kinderen leiden aan chronische ziektes, veel te veel kinderen zijn niet goed gehecht, vallen uit het systeem, krijgen diagnoses, hebben medicijnen nodig om mee te kunnen komen in deze op prestatiegerichte maatschappij en veel te veel kinderen leiden op een veel te jonge leeftijd aan stress, druk en andere symptomen van een burn out. Deze generatie is onze toekomst en ze hebben hulp nodig.

Hoe kinderen leren

Hoe kunnen wij kinderen helpen? Om die vraag te kunnen beantwoorden moeten we terug naar de basis en de vraag stellen: “Hoe leren kinderen eigenlijk?”

Ken je nog die stralende blik in de ogen van je kind toen het de eerste stapjes in de wereld zette? Wie gezien heeft hoe een kind leerde lopen, kan met een gerust hart alle onderwijskundige boeken het huis uit doen. Diegene is namelijk getuige geweest van de oersterke drang om te leren. Diegene weet dat het niet de methode, de test, de strikte planning of het examen is geweest die het kind leerde lopen, leerde praten of leerde denken. Nee, het is de wil van het kind zelf en de verbinding die het aangaat met de wereld, met jou als voorbeeld, die maakte dat het kind zich wilde ontwikkelen!

Een kind dat naar school gaat heeft al lang bewezen dat het kan leren, want wat het kind de eerste 3 jaren van zijn leven leerde, zal het nooit meer overtreffen. Willen wij onze kinderen helpen zich verder zo grandioos en stralend te ontwikkelen, dan is het dus van belang dat we ons onderwijssysteem aanpassen aan bovengenoemde 3 punten:

Eigen wil

De wil om te leren ligt bij het kind zelf. Diegene die denkt door druk, beloning en toetsen een kind tot leren te motiveren heeft het mis. Het werkelijke leren ontstaat uit vrije wil.

Jan Bransen, hoogleraar filosofie van de gedragswetenschappen aan de Radboud Universiteit Nijmegen, legt het zo mooi uit:
“Er zijn vier werkwoorden die in het leven van mensen altijd dominant zijn: zijn, weten, kunnen en willen. Het gaat er altijd om of je iets bent, iets weet, iets kunt en iets wilt. Alleen, in ons onderwijs staan we niet stil bij de wil. Gewoon, wat je als leerling wilt, dat wordt genegeerd. De wil wordt niet ontwikkeld. Een leerling luistert en reproduceert een vooraf vastgesteld programma. Wij vragen aan jongeren om soms wel 24 jaar lang hun wil uit te zetten. Terwijl de wil zo belangrijk is ... wat vind ik nu echt belangrijk?”

Interesse

Een kind wil leren als het zich kan verbinden. Verbinden is liefde, warm lopen, geïnteresseerd raken en niet meer los willen laten. Willen we kinderen iets leren dan moeten we het weten te raken, zodat de interesse is gewekt.

Voorbeeld

Goed voorbeeld doet volgen. Kinderen leren niet automatisch en het zit ook niet in de genen verankerd om bijvoorbeeld te leren lopen. Een kind heeft een mens als voorbeeld nodig om het al nabootsend te volgen. De kwaliteit van het voorbeeld zit hem niet zozeer in de uiterlijkheden, maar in de innerlijke houding van de mens; zijn/haar authenticiteit.

Opvoeden is zelfopvoeding

Onderwijs is niet het volstoppen van een vat, maar het ontsteken van een vlam. Opvoeding begint bij het opvoeden van onszelf. Wij ouders en leerkrachten moeten voor onze kinderen voorbeeldwaardige voorbeelden zijn, zelf enthousiast worden en ze meenemen, zodat ook zij enthousiast worden, zich daardoor willen verbinden en zo een leven lang wíllen leren.

De scholen zullen weer bijna de deuren openen. Een feest maar ook onze kans op eens door een nieuwe bril te kijken naar het onderwijs wat je kind krijgt.

Is jouw kind blij dat het eindelijk weer mag leren? Ben jij blij dat de scholen weer langzaam gaan beginnen?

Alvast goed nieuw schoolbegin gewenst!

Leestips:

Veelgestelde vragen over de vrijeschool
Laat kinderen weer timmeren, zagen en solderen op school
Laat die diagnose eens zitten en kijk hoe een kind wel tot bloei komt
De citotoets is helemaal niet in het belang van het kind 
Stilzitten is een ramp voor conditie en cognitie
Ons onderwijssysteem vormt niet, maar vervormt
De vrijeschool, weet waar je aan begint