Seksueel misbruik bij kinderen

Er zijn thema's die zo groot zijn, dat we er het liefst de ogen voor sluiten. Huiselijk geweld is zo'n thema, net als onderdrukking van vrouwen, discriminatie, racisme en misbruik van kinderen. Wat mij betreft is het tijd om ook eens met duizenden tegelijk de Dam op te gaan en te protesteren tegen misdaden die tegen kinderen begaan worden. Want, wie staat er voor hen op?

Het is schrikbarend hoeveel seksueel misbruik bij kinderen voorkomt! Het is zo verdrietig om te bedenken dat wat bij de politie op tafel komt slecht het puntje van de ijsberg is en het is verbazingwekkend hoeveel signalen de omgeving wél heeft gezien, maar niét heeft willen geloven dat het wáár is. Of je wil of niet, (als je kinderen hebt) is het goed om je over dit thema te informeren. Niet om in angst te leven maar omdat het een vanzelfsprekend onderdeel hoort te zijn van bewust ouderschap.

Seksueel misbruik is een kwetsbaar onderwerp en moeilijk om alomvattend te behandelen. Ik schrijf dit stuk om voor dit onderwerp aandacht te vragen. Ik draag dit artikel op aan een persoon in mijn directe omgeving die als kind jarenlang werd misbruikt en baseer mijn schrijven op haar ervaringen en de ervaringen van een dierbaar persoon die bij de de recherche werkt en met grote regelmaat te maken heeft met zaken rondom kindermisbruik.

Daders komen vaak uit de directe omgeving

Seksueel misbruik bij kinderen komt overal voor. Durf jij de gedachte toe te laten dat zoiets ook in jouw omgeving kan voorkomen? Eigenlijk willen we dat niet, want zoiets gebeurt niet bij ons! Mensen, juist zij die ons dierbaar zijn, kunnen toch niet zoiets verschrikkelijk doen!? Het is goed te beseffen dat het de dagelijkse realiteit is voor veel kinderen, waarvan de dader iemand is uit de directe omgeving van het kind.

Kinderen moeten veilig en in vrijheid groot kunnen worden. Daarom moeten we onze ogen en oren durven openen voor dat wat de kinderen ons vertellen! We moeten opmerkingen van kinderen en onprettige gedachtes van onszelf niet bagatelliseren uit angst om iemand te beledigen of onterecht daders aan te wijzen. Als mensen die ook zorg dragen over onze kinderen óók open durven spreken over dit lastige onderwerp, zónder zich aangevallen te voelen, dan zouden we wellicht veel ellende kunnen voorkomen!

Signalen van seksueel misbruik bij kinderen

Het herkennen van signalen van seksueel misbruik bij een kind is niet eenvoudig. Kinderen geven lichamelijke en geestelijke signalen af die kunnen wijzen op misbruik, maar ook een andere oorsprong kunnen hebben. Belangrijk is dat alle signalen een reden zijn tot nader onderzoek (is het geen misbruik, dan is er wel iets anders aan de hand). Kijk hier voor het oorspronkelijke artikel van de Rijksoverheid, dat ik hier als bron gebruik.

1. Slaapproblemen, bang zijn in het donker, nachtmerries, extreme vrees voor monsters;
2. verlies van eetlust, eetproblemen, voortdurend buikpijn hebben zonder verklaarbare reden;
3. plotselinge wisselingen in de stemming van het kind: ongelukkig zijn, boos zijn of plotseling teruggetrokken gedrag;
4. vrees voor bepaalde mensen of plekken, bijvoorbeeld: het kind wil niet alleen gelaten worden met een oppas, huisvriend of familielid;
5. een ouder kind dat zich gedraagt zoals een jong kind. Bijvoorbeeld weer bedplassen, duimzuigen of heel eenkennig worden;
6. weigeren om over een geheimpje te praten dat het kind met een andere volwassene heeft;
7. praten over een nieuwe, oudere vriend en daar vaak over de vloer komen;
8. plotseling veel zakgeld hebben;
9. seksueel gedrag vertonen dat niet bij de leeftijd past;
10. seksuele opmerkingen maken die niet bij de leeftijd passen;
11. 'vertelt' via tekeningen of door het na te spelen over seksueel misbruik;
12. heeft verwondingen, blauwe plekken of jeuk bij de geslachtsdelen;
13. wil niet graag aangeraakt of geknuffeld worden en/of
14. is stil, in zichzelf gekeerd, angstig, schrikachtig.

Uit het nieuw onderzoek van de zedenzaak rond Robert M. is naar voren gekomen dat kinderen die misbruikt zijn zich ook anders gedragen tijdens een doktersbezoek. Normaal gesproken wordt onderzoek aan de oren vaak vervelender gevonden dan genitaal onderzoek. Kinderen die seksueel misbruikt zijn raken in zichzelf gekeerd zodra de onderbroek uit moet, worden angstig, afwerend of verbergen het gezicht achter armen of een knuffel.

Mocht je bovengenoemde signalen herkennen, moet je de moed hebben om direct vragen te stellen en dan in te grijpen én door te pakken!

Dader herkennen?

De ellende is dat als je signalen herkent, je vaak al te laat bent. Eigenlijk wil je koste wat het kost seksueel misbruik voorkomen. Maar hoe moeilijk is het om een dader te herkennen? We willen niet generaliseren of meteen iedereen die in aanraking komt met onze kinderen wantrouwen!

Toch denk ik dat het goed is kritisch te kijken naar wie allemaal betrokken is bij de opvoeding van je kinderen. We zijn van veel mensen afhankelijk; natuurlijk van onze dierbaren, direct in onze omgeving, maar we zijn ook afhankelijk van de oppas, medewerkers van de kinderopvang, docenten op school, ouders van vriendjes, leden van de kerk, trainers bij de sportclub enz. Juist door die afhankelijkheid of zelfs liefde voor deze mensen is het moeilijk over deze personen argwanend te denken.

Het is goed om te beseffen dat kinderen vaak niets durven te zeggen, omdat volwassenen in de ogen van kinderen altijd 'gelijk' hebben of omdat ze ervan afhankelijk zijn. Seksueel misbruik is voor kinderen extreem verwarrend omdat het vaak personen zijn die direct betrokken zijn in het leven van het kind. Het is moeilijk om te begrijpen dat de persoon die door anderen lief gevonden wordt en eigenlijk voor je moet zorgen, jou pijn en verdriet doet! Kinderen weten nog te weinig over seksualiteit om te weten wat hoort en niet. Veel misbruikte kinderen leren geloven dat het normaal is wat er gebeurt.
Seksueel misbruik is ook zo verwarrend omdat het meestal heel geleidelijk begint. Eerst is een persoon heel aardig voor het kind en langzaam worden grenzen overschreden. Durf je daar maar tegen te verzetten! Durf maar te spreken als je bedreigd wordt erover te spreken!

Liever voorkomen dan genezen...als dat al kan...

Wij verdelen zolang de kinderen klein zijn het fulltime ouderschap en dat heeft veel verschillende redenen. Eén daarvan is dat wij de zorg van onze kleine kinderen, zolang zij zich nog niet verbaal kunnen uitdrukken, niet graag aan anderen toe vertrouwen. Áls we iemand inschakelen zijn we kritisch. Dat klinkt voor vele misschien extreem wantrouwend, maar als je veel in aanraking komt met biografieën waar misbruik in voorkomt dan wil je liever voorkomen dan genezen.

Wij willen onze kinderen leren dat de wereld mooi en goed is! De niet goede kant en alle gruwelijkheden blijven bij ons nog buiten de deur. Toch zijn er een aantal interventies in ons gezin gericht op het voorkomen van leed:

3 preventie tips

Situaties oefenen.
Ik vraag mijn kinderen bijvoorbeeld wat ze zouden doen als ze mij kwijtraken? (Ga naar de kassa van een winkel of vraag een andere mama om te helpen).
Ik vraag wat ze zouden doen als iemand ze snoepjes aanbiedt of vraagt mee te komen om kleine dieren te bekijken. Áltijd eerst even aan mama vragen! Ook als diegene zegt dat mama al ja heeft gezegd!

Openheid en aandacht.
Ik knuffel veel met mijn kinderen en maak vaak tijd om uitgebreid met mijn kinderen te praten. Ik praat op een normale toon tegen mijn kinderen en ik spreek met respect over mijn kinderen.
Ik luister ook met aandacht naar mijn kinderen. Kinderen leren zo dat ze erbij horen en dat ze gehoord worden.
Het is een gewoonte in ons huishouden dat we belevenissen van de dag delen.
Ik leer mijn kinderen dat ze te allen tijde bij me terecht kunnen met hun verhalen, belevenissen en zorgen. Een mama mag je alles vertellen ook al zegt iemand anders dat het niet mag.
Fijne geheimen maken je blij. Niet fijne geheimen maken je verdrietig. Niet fijne geheimen horen niet geheim te zijn en moet je aan mama vertellen; ik word niet boos.

Baas over eigen lijf.
Ik vertel mijn jongens dat alles in hun onderbroek eigendom van hen is. Daar mag je zelf aankomen, maar een ander niet zomaar. Ik zeg dat niet bestraffend of alsof het iets ernstigs is. Kleine kinderen komen daar bij elkaar aan en dan zeg ik: 'Die is van je broertje, daar mag je niet zomaar aankomen." Of als mijn kinderen aan mijn naakte borsten willen komen zeg ik "Die zijn van mij." Kinderen slaan graag op billen. Dat vind ik niet respectvol, dus mag dat niet. "Mijn billen zijn van mij en jouw billen zijn van jou!"
Een kind is baas over zijn eigen lichaam!  Ik leer mijn jongens dat ze altijd mogen zeggen of iets fijn is of niet. Jij mag altijd stop zeggen.
Dwing je kind geen lichamelijk contact af. Een kind hoeft geen knuffels en kussen te verdelen! Op een verjaardag is een hand geven of even zwaaien ook een prima en beleefd afscheid.

In onze liefde voor (onze) kinderen is het een noodzaak om écht naar onze kinderen te durven kijken. Ze écht te zien en te horen als het goed met ze gaat, maar óók als er iets niet goed gaat.

Kijken en luisteren jullie mee?

Heb je het vermoeden dat een kind slachtoffer is van seksueel misbruik dan is het goed om met je kind in gesprek te gaan. Wil je weten hoe je dat doen? Kijk hier!

Heb je te maken met huiselijke geweld, kindermishandeling of kindermisbruik? Dan kan je dag en nacht Veilig Thuis bereiken op telefoonnummer: 0800 - 2000

Wat seksueel geweld precies inhoudt?

Na het publiceren van dit bericht kreeg ik verschillende reacties met ervaringsverhalen. Wat was dat extra confronterend om te horen hoeveel mensen ook binnen mijn kring daar mee te maken hebben gekregen in hun leven.

En weet je wat zo naar is? Uiteindelijk is het systeem ingericht op zwijgen, zo gauw mogelijk doen alsof niets gebeurd is. Het slachtoffer moet zwijgen, de politie wil eigenlijk geen aangifte aannemen, er hangt een aanklacht van smaad in de lucht en na een meestal teleurstellend oordeel moet je vooral stil door met leven. Een leven dat op zijn kop staat, geschaadt is en nooit meer hetzelfde.

Lees het verhaal van deze moeder uit mijn volgersgroep en help haar een stem te geven: Misbruik van kinderen - het kan zo dichtbij komen.(dit artikel is hier nog niet beschikbaar, nog even geduld).