Kinderen en eten – Een dilemma?

Eten en kinderen is één van die thema's in de opvoeding waar veel ouders tegenaan lopen. Er zijn altijd die vragen over of een kind wel genoeg eet en drinkt, of het kind wel de juiste dingen binnen krijgt en hoe je om moet gaan met kinderen die 'moeilijk doen' bij het eten. Het is een thema dat soms al direct na de geboorte van het kind op je pad komt. Maar soms kan het je opeens overvallen als je altijd goed etende kind opeens weigert dat te eten van wat jij gezond acht. En toch is de oplossing vaak eenvoudiger dan je denkt. Ontwikkelt je kind zich goed, dan kan je meteen ophouden met je zorgen te maken. Ik zal je in dit artikel uitleggen waarom.

Vertrouwen

Loslaten, dat is het toverwoord als het om het eten van onze kinderen gaat. Om de een of andere reden zijn we (onbewust) bang om de eetgewoontes van onze kinderen te vertrouwen. We hebben het gevoel wat wij verantwoordelijk zijn voor elke hap en slok die zij nemen. Daarbij komt ook nog eens dat we een soort gestandaardiseerd idee hebben over wat gezond is voor het kind en hoeveel nodig is om goed te kunnen groeien. Niet zelden zetten we onze kinderen onder directe of indirecte druk om te eten. "Nog vier hapjes en dan ben ik tevreden." "Je moet wel je bord leeg eten anders krijg je geen toetje." "Mama heeft zo haar best gedaan op het eten, dan moet je het wel eten hoor!" En niet zelden horen onze kinderen dat we over ze spreken als een uitermate goede of slechte eter. Waarom kunnen we onze kinderen niet meer met rust laten met al onze ideeën? Waarom gunnen we ze niet een beetje meer vertrouwen?

Meten is weten

In een tijd waar we onze kinderen voortdurend langs de meetlat houden van testen, schema's, diagnoses en curves, is het best een hele klus om op het eigen waarnemingsvermogen en de natuurlijke ontwikkelingsweg van het kind te vertrouwen. Meteen al na de geboorte staat de verloskundige klaar met een weegschaal en wordt exact bijgehouden of het kind niet teveel gewicht verliest. Hoeveel moeders kennen niet het gevecht met die eerste druppels melk die onder zoveel druk moeten ontstaan in de eerste dagen van de borstvoeding? Natuurlijk moet je hulp van een lactatiekundige inroepen of kolven als het echt niet goed gaat. Maar ik durf te wedden dat heel veel baby'tjes het prima zouden redden met het vertrouwen op de, met rust omgeven, (borst)voedende moeder. Het zou een hoop stress schelen in het prille gezin en het zou bijdragen aan het vertrouwen van de ouders dat ook zonder permanente controle het wel goed komt met het kind.

Leestip: Een voedselintroductieschema van de Kleintjesmethode

Uniek

Vergeet daarbij niet dat elk mens anders is. Waar de één een snelle spijsvertering heeft, heeft de andere een langzame. We hebben allemaal verschillende lijven. Sommige mensen kunnen alles eten wat hun 'maagje' begeert, maar andere mensen hebben te maken met allergieën of intoleranties. Het schijnt zelfs zo dat je over het algemeen kan stellen dat witbrood ongezonder is dan bruin brood, maar dat er daadwerkelijk mensen zijn voor wie wit brood beter is als bruin. Niet alles is dus wat het lijkt.

Het is vanzelfsprekend dat je goed moet kijken naar je kind. Wellicht is dat zelfs de voorwaarde om werkelijk los te kunnen laten. Want als je goed kijkt naar je kind dan weet je of je echt zorgen moet hebben over de voeding die hij of zij inneemt.

Wat staat er op tafel?

Een andere voorwaarde is natuurlijk dat jij als ouder bepaalt welk eten je in huis haalt en welk eten er op tafel komt. Ook al is het soms niet eenvoudig om je een pad door het oerwoud van meningen van voedingsexperts te banen, zo min of meer hebben de meeste mensen wel de benodigde basiskennis over gezonde voeding. Gevarieerde, het liefst biologische producten doet ons mensen het meest goed. Haal je ongezond voedsel in huis, dan wordt dat ook gegeten en meestal sneller dan je eigenlijk wil. Koop dus gezond in, dan is de eerste horde genomen.

Natuurlijk is het af en toe prima om eens een keer een diepvriespizza, chips of snoep te eten. Suiker is verslavend, maar persoonlijk ben ik geen voorstander van het compleet verbieden van 'slecht' voedsel omdat het daarmee alleen maar aan aantrekkingskracht wint. Daarbij houd je natuurlijk ook rekening met de leeftijd. Voor een twee jarige is een apenbordje met snoepgroentes, fruit en crackers net zo lekker (of lekkerder) dan snoep. Uitstellen is zinvol, afstellen niet denk ik. Tenzij het niet anders kan.

Familietradities

En dan is het etenstijd - quality time voor het gezin. Voor kinderen is het altijd heel prettig als de etensmomenten vaste momenten in de dag zijn en het eten altijd volgens een gelijk ritueel verloopt. Ritme brengt rust en voorspelbaarheid, rituelen brengen kwaliteit. De pret begint al in de keuken. Je kan de kinderen laten meehelpen met koken. Een zelfgemaakte maaltijd smaakt altijd 10x zo lekker en tijdens het koken zijn er genoeg mogelijkheden om ingrediënten te proeven. Bij ons thuis mogen de kinderen sinds ze zelfstandig kunnen zitten op het keukenblad zitten of op een stoel staan om te helpen. (Wel oppassen! Niet te dicht bij het vuur en nooit alleen laten.)

Is het koken klaar dan is het tijd om samen de tafel dekken. Als iedereen aan tafel zit (het liefst zonder stoorzenders van televisie of telefoons), kan er opgeschept worden. Op het kinderbord wordt van alles wat er is bereid, een klein beetje opgeschept en ook de ouders nemen een eigen portie. Misschien nog een kaarsje aan? Wellicht een etensspreuk of liedje? Wens elkaar een 'eet smakelijk' en geniet samen van een gezellige maaltijd. De maaltijden zijn echt fijne momenten voor de verbinding in het gezin. Tussen de vragen en de verhalen door wordt er lekker gegeten.

Is iedereen klaar, dan mag het kaarsje weer uit. Dat was fijn zo samen!

De regels

Om een ontspannen sfeer te hebben in de opvoeding zijn er wel regels nodig. Regels hebben als voordeel dat ze met de tijd gewoontes worden. Gewoontes zijn gedragspatronen die vanzelf gaan en dat ontspant en biedt rust. Groot bijkomend voordeel, je hebt er je hele leven profijt van.

Daarom is het belangrijk dat je, het liefst voor zich een lastige situatie voordoet, regels formuleert. Dit zijn onze:

• We wassen onze handen voor het koken en voor het eten.
• Voordat we eten geven we elkaar de hand en wensen elkaar eet smakelijk.
• Tijdens het eten zit je op een stoel.
• Wie opstaat van tafel is klaar. Ik probeer daar heel consequent in te zijn en dat voorbeeld ook zelf te geven. Dat kan lastig zijn, maar een duidelijke uitleg en wellicht een keer je hand over je hart kunnen helpen.
• Van wat er op tafel staat mogen de kinderen zelf kiezen wat en hoeveel ze ervan eten.
• Is er een toetje, dan krijgt iedereen een toetje onafhankelijk van wat je gegeten hebt.
• Gooi je met eten, dan haal ik je bordje weg.
• Na het eten brengt iedereen zijn/haar bod weg en schuift te stoel aan.
• Vlak voor de maaltijd eten we niets meer en na de maaltijd smeer ik geen boterhammen ter compensatie.
• Te veel tussendoortjes helpen niet om met honger en smaak aan de warme maaltijd te beginnen.
• Fruit en groente mogen de kinderen zonder te vragen zelf pakken en snoepen.

Respecteren

Bij het koken houd ik rekening met de kinderen. Maak ik iets exclusiefs (komt nooit voor) dan zorg ik dat er ook iets is voor kinderbuikjes. Ik hield als kind vroeger echt niet van rijst en andere graansoorten. Ik herinner me nog zo'n moment dat ik met mijn mond vol grutten naar de wc liep om het uit te spugen. Ik moest mijn bord leegeten, maar kon dat niet. Mijn oudste zoon houdt ook niet van rijst, dat respecteer ik, daarom maak ik voor hem een alternatieve extra.

Het kind bepaald wat hij/zij eet, wij ouders kunnen ontspannen en onze kinderen daarin vertrouwen schenken. Heeft een kind honger, dan eet het, echt waar!

Wij ouders zijn het voorbeeld, onze kleine kinderen bootsen ons na. Dit nabootsen is de ongelooflijk grote toverkracht achter de opvoeding. Eet je zelf met smaak, spreek je je uit over iets lekkers en laat je elkaar als ouders dingen proberen dan heb je hele grote kans dat je kinderen ook met smaak leren eten en geïnteresseerd zijn in probeerhapjes.

Tips

Met de handen eten
Onze kleine kinderen mochten in de eerste fase van het eten van vast voedsel, zelf met hun handjes eten. Bied het kind hele stukken ter grote van het knuistje aan om te ontdekken. Zo leert het kind naast de geur, smaak en temperatuur ook de textuur, grote en vorm kennen. Het kind wordt niet gevoerd, maar mag met zijn handjes en mondje zelf het eten verkennen. De praktijk leert dat dit experimentele eten kinderen een stuk zelfstandiger maakt en zij later ook betere en gezondere eters worden. Deze methode heet ook wel de Rapley methode of de Kleintjesmethode.

Monkey Platter
Wij zijn grote fan van het apenbordje / kabouterproeverij / schilderijbordjes. Onze kinderen krijgen vaak dit soort bordjes waar verschillende lekker hapjes naast elkaar liggen zodat het voor kinderen een feestelijke proeverij is. Onze kinderen zijn er dol op en zijn daardoor prima eters en experimenteerders van onbekende smaken geworden.

Op een monkey platter kan je alles leggen wat je in huis hebt. Boterhamstukjes, fruit, groente, gehaktballetjes, ei, minischaaltje yoghurt, augurken, nootjes, restje eten van de vorige dag, stukje pizza, crackers, blokjes kaas, enz. Hier heb ik een verzameling plaatjes gemaakt van een paar van dat soort bordjes.

De aarde doet het groeien,
De zonne doet het bloeien,
Rijp wordt het door de regen,
Drievoudig draagt het zegen.

J.P.S. Soetekouw

Een ontspannen en gezonde maaltijd gewenst! Eet smakelijk.