Antroposofie voor beginners

Iedereen kent ze wel die ideeën over ‚antroposofen’: Ze dansen hun namen, knuffelen bomen, hebben alleen maar houten speelgoed en poppen zonder gezicht, dragen altijd geitenwollensokken, paarse jurken en vaccineren niet zonder lastige vragen te stellen. O ja en ze gaan allemaal naar de vrijeschool. 

Maar wat is de antroposofie nou echt?

Dit artikel is via alle grote podcastplatforms en is ook bij YouTube of Spotify te beluisteren.

Leestips: De veelgestelde vragen over het vrijeschoolonderwijs.

Dit artikel gaat over de theoretische kant van de antroposofie. Waar komt het vandaan en waar zijn antroposofische gedachtes en gewoonten op gebaseerd? Een blog hierover schrijven is geen sinecure, dus van de lezer is een beetje geduld, een 'open mind' en doorzettingsvermogen gevraagd. Veel plezier daarbij!

Rudolf Steiner

De antroposofie is gestoeld op het gedachtegoed van Rudolf Steiner (1861-1925). Rudolf Steiner was een Oostenrijkse filosoof en (natuur-) wetenschapper. Geïnspireerd door het werk van Goethe en Nietzsche was Steiner op zoek naar een soort wijsheid; een inzicht naar de mens levend in dit universum vanuit 'hedendaags' bewustzijn. Daaruit ontstonden zijn boeken Theosofie (1904) en De wetenschap van de geheimen der ziel (1919). Die boeken zou je de basis kunnen noemen van Steiners geesteswetenschap, die ook wel antroposofie wordt genoemd.

Antroposofie is geen religie. Je bent dus niet een antroposoof zoals je een boeddhist kan zijn. Je leeft met (aspecten van) de antroposofie of je hebt de antroposofie als inspiratiebron. Uit het gedachtegoed van Steiner ontstonden verschillende initiatieven, deels door hemzelf vormgegeven en geleid en deels door anderen verder ontwikkeld.
Belangrijk voor Steiner was dat in de antroposofie absoluut geen plaats is voor sektarisme of dogma’s. Steiner zag dingen, beschreef dat gedetailleerd en zette die om in praktische adviezen. Daarmee wilde hij niet dat mensen hem volgen en nadoen, maar dat inzicht zelf bewust omzetten om ermee aan het werk te gaan.

Een mens van zijn tijd

Bij het verdiepen in de antroposofie is het belangrijk dat je je beseft dat je gedachtegoed leest uit het begin van de 20ste eeuw. Grote verschuivingen op maatschappelijk gebied, maakten dat vanuit verschillende hoeken vernieuwingsimpulsen kwamen op het gebied van de kijk naar de mens en de maatschappelijke samenhangen.
Rudolf Steiner was een mens van zijn tijd. Zijn woordkeuze, zijn gedachtegangen of begrippen passen bij de ontwikkelingen begin 1900. En al mogen dingen van wat gezegd en geschreven is niet meer letterlijk in deze tijd passen, op veel gebieden was Steiner naar mijn mening zijn tijd vooruit.

De mens op weg

Het woord Antroposofie is samengesteld uit ‚anthropos’ en ‘sophia’, twee Griekse woorden die mens en wijsheid betekenen.
Als basisaanname moet je weten dat wij mensen volgens de antroposofie bewoners zijn van twee werelden. Werelden die je ook een materiële en een immateriële werkelijkheid zou kunnen noemen. Alles van ons mensen en alles wat om ons heen tastbaar en zichtbaar is behoort tot die materiële wereld, maar een deel van de wereld waarin we leven. Een wellicht veel groter deel van onze werkelijkheid is onzichtbaar. Die wereld vind je in ons mensen - in ons gevoelsleven, ons gedachtenleven, in onze energie, in groei- en levenskracht. Die onzichtbare wereld vind je ook in de wereld om ons heen waarin wij mensen leven en ook in een dimensie die over de brug gaat van leven en dood.

Het leven van ons mensen kent vanuit antroposofisch oogpunt een zeer belangrijk doel in de ontwikkeling van mensheid en aarde. Met moeilijke woorden zou je kunnen zeggen dat de incarnerende mens op weg is om, in vrijheid, door zelfkennis en kennis van de wereld te komen tot bewustwording van zijn menszijn.  Anders gezegd? Wij mensen leven in een fysiek menselijk lichaam en beschikken over een rijk innerlijk, onzichtbaar leven. Ieder mens is uniek en gaat een eigen ontwikkelingsweg. Het sterven is enkel een afscheid van het fysieke lijf en het aan aarde gebonden leven. Na ons sterven komen we in een niet materiële wereld die verbonden is met ons innerlijke, onzichtbare leven - ons IK. We worden later wijzer, opnieuw geboren en verbinden ons weer met de fysieke aarde om verder te mogen leren. En zo ontwikkelt zich de mensheid tot een steeds hoger niveau. Tot we zelf vol liefde en helder bewustzijn, een schepper kunnen zijn.

Antroposofie

Moet je dit allemaal geloven en aannemen. Nee, dat moet je niet. Ieder mens gaat een eigen levensweg. Je kan de antroposofische gedachten gebruiken als inspiratie voor een eigen onderzoek. De antroposofie heet niet zonder reden mensenwijsheid!
De antroposofische menskunde is zeer uitgebreid beschreven door Steiner. Ik besef mij dat in mijn beknopte uitleg voor beginners een groot deel onbeschreven zal blijven. Hieronder een paar artikelen over een paar basisonderwerpen binnen de antroposofie:

Het 3- en het 4- ledig mensbeeld
De zevenjaarsfasen
De 12 zintuigen
Filosoferen over vrijheid
Zijn vrijescholen religieus
De 6 nevenoefeningen
De temperamenten
De planetentypen
De constitutietypen
Wie was Rudolf Steiner?
Wat is euritmie?
Meer thema's volgen!

Waar vind je impulsen van de antroposofie?

In de maatschappij zie je de antroposofie op verschillende plaatsen terug (klik op de onderstreepte tekst voor linkjes naar websites die een uitgebreide uitleg geven):

1. Vrijeschoolonderwijs: Onderwijs waar kinderen zich mogen ontwikkelen vanuit het hoofd (denken), het hart (voelen) en handen (willen). Wat maakt de vrijeschool uniek? Lees hier!

2. Biologisch-dynamische landbouw en veehouderij waarbij er meer nog dan bij alleen biologisch landbouw en veehouderij gekeken wordt naar de natuur in grote verbondenheid.

3. Gezondheidszorg: géén alternatieve- maar een integratieve geneeskunde waarmee hoogopgeleide deskundigen zoals artsen, psychiaters, specialisten, therapeuten en verpleegkundigen zorg verlenen.

4. Medicijnen en cosmetica. Producten op natuurlijke basis van fabrikanten zoals Weleda, Wala en dr. Hauschka.

5. Ouderenzorg. Waar als aanvulling op de reguliere therapieën behandelingen en medicijnen worden aangeboden op antroposofische basis. En in de laatste levensfase, het stervensproces wordt begeleid vanuit de antroposofische gedachte dat het fysieke leven ten einde komt, maar de geest voortleeft.

6. Gehandicaptenzorg. In de kern (geest) is elke mens gezond en daarom wordt bij mensen met een beperking altijd gekeken naar groeimogelijkheden. Zorgboerderijen waren van oorsprong een antroposofisch initiatief.

7. Antroposofische architectuur. Waarbij de volgende punten belangrijk zijn: natuurlijke materialen, aan de natuur ontleende vormen, milieubewust en integratie met de omgeving.

8. Beeldende kunst (zoals euritmie) en literatuur (uitgeverij Christofoor).

9. De antroposofie als basis voor de religieuze beweging bij de Christengemeenschap

10. En in verschillende economische- en sociale initiatieven en in de algemenere organisatiekunde waar antroposofische impulsen terug te vinden zijn (Bijvoorbeeld Triodosbank of de, zelfs tot over de Duitse grens bekende dm drogist).